یخچال قدیمی دوقوزپله ( نه پله) یکی از آثار باقیمانده از دوره قاجاریه می باشد که درشمال شرقی شهرستان ارومیه، در خیابان عسگر خان و درمحله ای به همین نام (محله دوقوزپله) در کنار نهر کوچکی به نام دره چای قرار گرفته است.
این بنای تاریخی به لحاظ تکنیک خاص معماری و نوع مصالح بکار رفته تقریبا سالم بوده و صدمات زیادی به آن وارد نشده و هیچگونه الحاقاتی به بنا اضافه نگردیده است.
یخچال قدیمی دوقوز پله تا قبل از گسترش شهر به صورت فعلی، محل انبار یخ شهر بوده و از این بنا به عنوان محل تامین یخ مورد نیاز شهر ارومیه استفاده می شده و همچنین محوطه پیرامون آن نیز محل بر گزاری مراسم چهار شنبه سوری بوده است.
این بنای تاریخی شامل یک فضای ورودی و یک سالن انبار یخ است. فضای داخلی بنا (سالن اصلی) به علت تناسبات خاص و کشیدگی ارتفاع و دقت در آجرچینی سقف دارای شکوه و گیرایی خاصی است.
مصالح به کار رفته در این بنا از آجر و سنگ بوده و با توجه به عملکرد آن، مصالح از پی تا محل شروع پاکار قوسها، از سنگهای تراشدار خاکستری و سقف پوششی آن (که به صورت طاق و چشمه می باشد ) از آجر انتخاب گردیده است. در محل شروع پا طاقها و پاکارسقف بنا، شکافهای مدوری وجود دارد که احتمالاً محل نصب تیرهای چوبی بوده و از آنها به عنوان داربست استفاده می شده است.
در مجموع می توان گفت تمام عملیات ساختمانی بنا و مصالح بکار رفته با دقت انتخاب شده و از نظر قدرت استحکام نیز در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارد.
همان گونه که گفته شد از این مکان در زمان های قدیم به عنوان محل تهیه و انبار یخ مورد نیاز شهر ارومیه استفاده می شد که با رواج کارخانه های ماشینی، متروکه مانده بود که پس از مرمت هم اکنون به عنوان نمایشگاه هنرهای سنتی و کارگاه شیشه گری مورد استفاده قرار می گیرد.
یخچال قدیمی دوقوز پله یک بنای عمومی و عام المنفعه بوده که اینک نوع مالکیت آن دولتی می باشد که به شماره ۴۷۸۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
