یخچال طبیعی دوقوزپله(نه پله) در آذربایجان غربی

یخچال قديمي دوقوزپله ( نه پله) يكي از آثار باقيمانده از دوره قاجاريه می باشد كه درشمال شرقي شهرستان اروميه، در خيابان عسگر خان و درمحله اي به همين نام (محله دوقوزپله) در كنار نهر كوچكي به نام دره چاي قرار گرفته است.

این بنای تاریخی به لحاظ تكنيك خاص معماري و نوع مصالح بكار رفته تقريبا سالم بوده و صدمات زيادي به آن وارد نشده و هيچگونه الحاقاتي به بنا اضافه نگرديده است.

یخچال قدیمی دوقوز پله تا قبل از گسترش شهر به صورت فعلي، محل انبار يخ شهر بوده و از اين بنا به عنوان محل تامين يخ مورد نياز شهر اروميه استفاده مي شده و همچنين محوطه پيرامون آن نيز محل بر گزاري مراسم چهار شنبه سوري بوده است.

این بنای تاریخی شامل يك فضاي ورودي و يك سالن انبار يخ است. فضاي داخلي بنا (سالن اصلي) به علت تناسبات خاص و كشيدگي ارتفاع و دقت در آجرچيني سقف داراي شكوه و گيرايي خاصي است.

مصالح به کار رفته در این بنا از آجر و سنگ بوده و با توجه به عملكرد آن،  مصالح از پي تا محل شروع پاكار قوسها،  از سنگهاي تراشدار خاكستري و سقف پوششي آن (كه به صورت طاق و چشمه مي باشد ) از آجر انتخاب گرديده است. در محل شروع پا طاقها و پاكارسقف بنا، شكافهاي مدوري وجود دارد که احتمالاً محل نصب تيرهاي چوبي بوده و از آنها به عنوان داربست استفاده مي شده است.

در مجموع می توان گفت تمام عمليات ساختماني بنا و مصالح بكار رفته با دقت انتخاب شده و از نظر قدرت استحكام نيز در وضعيت بسيار مطلوبي قرار دارد.

همان گونه که گفته شد از اين مكان در زمان های قديم به عنوان محل تهيه و انبار يخ مورد نياز شهر اروميه استفاده مي شد كه با رواج كارخانه هاي ماشيني،  متروكه مانده بود که پس از مرمت هم اکنون به عنوان نمایشگاه هنرهای سنتی و کارگاه شیشه گری مورد استفاده قرار می گیرد.

یخچال قدیمی دوقوز پله يك بناي عمومي و عام المنفعه بوده که اینک نوع مالكيت آن دولتي می باشد که به شماره 4788 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.