چه سرنوشتی در انتظار خون اهدایی شما است؟
مرحله ۱- اهدای خون
از اهداکننده ثبت نام کامپیوتری بعمل می آید.
معاینه پزشکی همراه با اخذ سابقه پزشکی و درصورت لزوم آزمایشات مختصری به منظور اطمینان از کم خون نبودن شما انجام می گیرد.
حدود ۴۵۰ میلی لیتر( کمتر از ۱۰ درصد خون بدن) همراه با چند لوله آزمایش از هر اهدا کننده گرفته می شود.
به کیسه ها و لوله های آزمایش برچسبی که حاوی یک شماره منحصر بفرد جهت مشخص شدن واحدهای خون اهدا شده است چسبانده می شود.
خون اهدا شده تا زمان حمل به آزمایشگاه در دستگاه مخصوصی قرار می گیرد تا دمای آن به ۲۰ الی ۲۴ درجه سانتیگراد برسد.
مرحله ۲- تهیه فرآورده های خونی
شماره خون های اهدا شده وارد نرم افزار کامپیوتری ویژه ای می شود.
کیسه های خون در دستگاهی بنام سانتریفوژ قرار می دهند تا ضمن چرخش با سرعت بسیار بالا اجزای قابل تزریق آن شامل گلبول های قرمز٬ پلاکت ها و پلاسما جدا شوند و یا آن ها را به کیسه های کوچک جهت مصرف در کودکان و نوزادان تقسیم می کنند.
از اجزای اولیه خون مثل پلاسما می توان بعدا اجزای دیگری از قبیل رسوب کرایو و سایر فاکتور خونی بدست آورد.
از فرآورده گلبول قرمز فشرده می توان فرآورده های دیگری مثل گلبول قرمز منجمد و گلبول قرمز شسته شده و گلبول قرمز کم لکوسیت نیز تهیه کرد که هر کدام در موارد خاصی مصرف می شوند.
پلاکت های تهیه شده از خون های اهدا شده از نظر میکروبی مورد آزمایش قرار می گیرند.
لوله های آزمایش جهت انجام آزمایش از نظر, آلودگی قابل انتقال به وسیله خون, به آزمایشگاه ارسال می شوند.
مرحله ۳- انجام آزمایش های ویژه انتقال خون
(همراه مرحله ۲ انجام می شود)
دو نوع آزمایش برای تشخیص نوع گروه های خونی و بررسی آنتی بادیهای غیر طبیعی و نیز حداقل پنج نوع آزمایش جهت بررسی عفونت های قابل انتقال به وسیله خون شامل سیفلیس ٬هپاتیت هایB ٬HIV.C٬ HTLV(نوع یک و دو) روی نمونه خون لوله های آزمایش انجام می شوند. تعداد دیگری از آزمایشات اختصاصی نیز در صورت لزوم بر روی این نمونه ها انجام می شوند.
نتایج وارد نرم افزار کامپیوتری ویژه می شوند.
اگزرنتیجه یکی از آزمایشات نشان دهنده آلودگی باشد آن واحد خون و فراورده های مربوط به آن تحت شرایط ویژه ای ضدعفونی شده و دور ریخته می شود.
تمامی اطلاعات در مورد اهدا کنندگان از قبیل مشخصات فردی٬ نتایج معاینه پزشکی و نتایج آزمایشات در سیستم کامپیوتری بصورت کاملا محرمانه بوده و به کسی جز اهدا کننده اعلام نمی شود.
به اهدا کنندگانی که یکی از آزمایشات آن ها به هر دلیلی نشان دهنده احتمال آلوده بودن است از طریق نامه پستی و یا از طریق تلفن توسط فرد مشخصی از کارکنان سازمان اطلاع داده می شود تا جهت پیگیری آزمایشات و مشاوره پزشکی به سازمان مراجعه کند.
مرحله ۴- ذخیره
خون و فرآورده های سالم با ضمیمه کردن برچسبی که نشان دهنده نوع فرآورده٬ گروه خونی٬ تاریخ انقضا آن و نیز تایید کننده سالم بودن آن است مشخص شده و تا زمان مصرف در شرایط ویژه ای نگهداری می شوند.
گلبول های قرمز را بصورت خون کامل و یا گلبول قرمز فشرده تا ۳۵ روز می توان در دمای یخچال نگهداری کرد.
پلاسما و فرآورده های انعقادی حاصل از آن را می توان تا بیش از یک سال بصورت منجمد در دماهای بسیار پایین نگهداری کرد.
پلاکت ها را در دستگاه ویژه ای که بطور مداوم آنها را حرکت می دهد بسته به نوع کیسه فقط ۳ تا ۵ روز می توان در دمای مناسب آن که ۲۰ تا ۲۴ درجه است٬ نگهداری کرد.
مرحله ۵- توزیع
خون و فرآورده های سالم در تمام ساعات شبانه روز در سرتاسر ایام سال بدون هیچگونه تعطیلی بنا به در خواست بیمارستانها و مراکز درمانی به آن مکان ها حمل شده و مورد مصرف بیماران قرار می گیرند. هنگام حمل هر نوع فرآورده می بایست شرایط خاص لازم بسته به نوع آن رعایت گردد تا در اثر حمل و نقل٬ به عناصر اصلی فرآورده ها از قبیل گلبول قرمز٬ پلاکت٬ فاکتورهای انعقادی و غیره اسیبی وارد نگردد.