نشریه الکترونیکی نگاه- خوی که امروزه مهمترین شهر استان آذربایجان غربى بعد از اورمیه مى‏باشد از اهمیت نظامی و تجاری ویژه‌ای برخوردار بوده و دارای آثار تاریخی متعددی است. خوى در قرن سیزدهم به علت زیبایی شهر و وجود باغات سبز و روح‏‌افزا و کثرت مناظر دلربا و چمنها به لقب دارالصفا و بعد از آن به دارالمؤمنین مشهور بوده است. شهر خوی از قدیمترین شهرهای آذربایجان است و بدین سبب در متون تاریخی سلجوقی بنام ترکستان ایران نامیده شده است.

این شهر اولین شهر استان آذربایجان غربی از نظر وسعت و دومین شهر از بعد جمعیت و نفوس است.خوی یکی از کهن‌ترین مراکز تمدن در شمال غرب ایران و کانون بسیاری از حوادث تاریخی بوده است. خوی به‌دلیل واقع شدن در مسیر جاده ابریشم و جاده تجارتی شرق و غرب، مورد بازدید بسیاری

از جهانگردان و ایرانشناسان واقع شده‌است. از منابع تاریخی و سفرنامه‌ها از جمله سفرنامه ناصرخسرو مطالب قابل توجهی دربارهٔ خوی بدست می‌آید. زبان رایج در میان مردم خوی ترکی آذربایجانی است.

شهر خوي كه نام باستاني پهلوي آن گواه ديرينگي تمدن در آن است، در زير پاي رشته كوههاي سر به فلك كشيده » اورين « قرار دارد، نام اين كوه هم از زبان پهلوي و منسوب به » اور « صورت كهنه ابراست.در سايه همين كوه است كه جلگه خوي بعد از كرانه هاي درياي خزر پرباران ترين مناطق ايران است و به همين سبب از كهن ترين روزگاران آباد و مسكون بوده است.

ويژگي ديگر رشته كوههاي اورين اين است كه همواره مرزگاه طبيعي اقوام ساكن دو سوي آن بوده و شهر خوي در كنار آن بيش از هزار سال شاهد جنگ ها و مهاجرت ها و پذيرايي كاروان ها بوده و همچون مرزبان وفاداري در برابر هجوم ها ايستاده و زخم ها خورده است .

آخرين سال هاي طلائي خوي در دوره كريم خان زند بود كه اميران دنبلي )احمد خان و حسين خان( در خوي امارت داشتند و شهرهاي مجاور را تابع خوي كردند و آن را به صورت يكي از شهرهاي مهم و معروف آن عصر درآوردند. از يك سو با برقراري عدالت اجتماعي و تأمين امنيت كاروان ها و جمع آوري ماليات از شهرهاي مجاور ، اقتصاد خوي را رونق بخشيدند و از ديگر سو با جلب شاعران و اديبان و دانشمندان به اين شهر و حمايت از آن ها يك كانون مهم فرهنگي به وجود آوردند.

شهر خوي بارها از آبادي و رونق و ثروت برخوردار بوده و متون تاريخي از اهميت و اعتبار آن و رفاه مردمش حكايت ها دارند و » زرخوي « ،‌‌ » ديباي خوي « و » گل سرخوي‌ « مضامين زيبايي در اشعار شاعران پديد آورده است. اما با كوشش مداوم دنبلي ها و عباس ميرزا در آباداني خوي اين شهر به جايي رسيد كه آن را » عروس شهرهاي ايران «  ناميدند و در دوره قاجاريه كه هر يك از شهرها لقبي داشتند ، خوي لقب » دارالصفا « يافت. تا عباس ميرزا زنده بود حكومت خوي با او يا با دايي اش اميرخان سردار بود، بعد از آن هم يكي از پسران پادشاه وقت از تهران فرمان حكومت خوي را دريافت مي كرد.

شهر خوی با پیشینه تاریخی طولانی، موقعیت طبیعی و جغرافیایی کم نظیر، ریشه های فرهنگی عمیق، قابلیت های اقتصادی فراوان و جمعیتی روز افزون، در حال حاضر دارای کالبدی در خور ویژگی های مهم است. طی سالیان طولانی، مهمترین مرکز فعالیت و تجارت در سطح فرا منطقه ای بوده و با داشتن بازاری فعال و زنده و در حال رشد از شهرهای مهم شمال استان به شمار رفته و شهرهای ماکو، شوط، سیه چشمه، قره ضیاء الدین، پلدشت سلماس و بخش های مجاور را از لحاظ خدماتی، درمانی، ورزشی و اداری را پوشش می دهد.

خوی قطب اقتصادی مهم کشور

خوی بعنوان شهر مرزی، از مسیر جلفا به نخجوان و ارمنستان می پیوندد. شهرستان خوی تنها راه مرزی نزدیک به کشور ترکیه است و به علت فاصله طولانی سایر بازارچه ها با وان، گشایش مرزی رازی این فاصله را به حداقل رسانده و این مسیر بین المللی و ترانزیتی در مقوله های صادرات و واردات و ارتباط بین شرق و غرب بسیار تاثیرگذار شده است. و به عنوان چهارراهی بسیار معتبر برای اتصال این حلقه بسیار پر اهمیت اقتصادی و حتی اجتماعی است.

خوی به دلیل واقع شدن در مسیر جاده ابریشم مورد بازدید بسیاری از جهانگردان و ایرانشناسان واقع شده است. از منابع تاریخی و سفرنامه ها از جمله سفرنامه ناصرخسرو مطالب قابل توجهی درباره خوی بدست می آید.

موقعیت اقتصادی و بازرگانی خوی از دیرباز مدنظر بوده است. در عهد پیش از اسلام یعنی از سده های دوم پیش از میلاد تا سده شانزدهم میلادی، شعبه ای از بزرگراه ابریشم که شرق و غرب را بهم وصل می نمود از شهرستان خوی عبور می کرده است و برای خوی موقعیت ممتازی فراهم کرده و این محل را بعنوان یکی از مراکز تجارتی و فرهنگی آذربایجان مطرح ساخته بود.

این جاده تاریخی و قدیمی از دورترین نقطه شرقی چین شروع شده و سرانجام در خوی چندین شاخه شده، شاخه ای از آن از طریق وان به غرب رفته و به دریای مدیترانه منتهی می گشت. شاخه دیگر از طریق جلفا و نخجوان و سرزمینهای قفقاز به اروپا متصل می شد و شاخه ای نیز پس از عبور از پل خاتون بطرف ارومیه و همدان کشیده شده و سرزمینهای جنوبی را به جاده ابریشم وصل می کرد.این راه در بین توده مردم به مکه یولو شهرت داشت.

مرغوبترین آفتابگردان ایران به شهرستان خوی اختصاص دارد. دانه های روغنی آفتابگردان و تخم کدوی خوی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بزرگترین مرکز توزیع اختصاصی تخم آفتابگردان کشور نیز در خوی فعال می باشد.

شهرستان خوی با توجه به طبیعت بسیارزیبا و کوهستانی خود و با دارا بودن بیشترین کندو، قطب اول تولید عسل خالص در سطح کشور می باشد. فرش خوی با ثبت طرح ماهی در فهرست آثار ملی و با دارا بودن پیشینه بسیار غنی بافت فرش در این شهرستان، بعنوان یک محصول صادراتی و یک برند جهانی به شمار می آید.

قرار گرفتن خوی در حساس ترین نقطه جغرافیایی چه از لحاظ ترانزیت بین المللی و چه از نظر تولید محصولات بسیار مطلوب کشاورزی، در شمال غرب کشور آنرا به یک قطب اقتصادی مهم تبدیل شده است.

 تنها مسجد روباز در کشور متعلق به دوره ایلخانی در شهرستان خوی

شهرستان خوی از قدیم به سبب تدین مردمش به دارالمومنین معروف بوده و به این دلیل مراکز عبادی فراوانی در این شهرستان به وجود آمده است. این شهرستان بیشترین مساجد تاریخی را در استان آذربایجان غربی در خود جای داده است؛ مساجد حاجی بابا، ملاحسن، حجتیه، شیخ، سیدالشهدا، داش آغلیان، سلمان خان، ملااحمد، مطلب خان، مسجد قرمز چورس و و مسجد خان از مساجد قدیمی و تاریخی خوی هستند که همه آنها آباد و کانون عبادت مومنان است و معماری بکار رفته در این بناها و آثار مذهبی کهن، منحصر به فرد است.

مسجد مطلب خان در مرکز شهر خوی و در ابتدای خیابان طالقانی در فاصله حدود 30 متری بازار قدیمی شهر قرار دارد. ویژگی‌های معماری این مسجد کم نظیر وبسیار مجذوب کننده است و این ویژگی باعث تمایز این مسجد از دیگر مساجد تاریخی کشور شده است.

ساختمان اولیه مسجد مطلب خان در دوره ایلخانی بنا شده اما پس از تخریب شدن در اوایل دوره قاجار در حدود ۱۲۵۵ هجری قمری به همت مرحوم مطلب خان از نوادگان شیخ بهایی که زرگر مخصوص نایب السطنه عباس میرزا بود مرمت و تجدید بنا شد از این رو به احترام وی نام مسجد به مطلب خان تغییر یافت.

این مسجد شبستان بزرگ روباز مربع شکل دارد که دور تا دور آن را حجره های دو طبقه و شاه نشین های رفیع و ایوانی عظیم احاطه کرده است.

این بنا از داخل به شکل هشت ضلعی است و ایوان هائی در داخل این اضلاع ساخته شده است این مسجد دو طبقه است و به وسیله راهروهایی در چهار گوشه به صورت پله، پله به طبقه دوم راه دارد.
در واقع محراب این مسجد با ۱۲.۵ متر ارتفاع و ایوان آن با ۲۵ متر ارتفاع از بلندترین محراب‌ها و ایوان‌های مساجد در ایران است و بنای کنونی مسجد به ابعاد تقریبی 23×30 متر، در میان دارای صحن روبازی به ابعاد تقریبی 16×16 متر است که در اطراف آن، حجرات دو طبقه، شاه‌نشین‌های رفیع و در وسط آن، حوض سنگی بزرگی قرار دارد و علاوه بر آن در بخش شمالی، شبستانی مستطیل شکل به ابعاد تقریبی 6×10 متر واقع شده است و فضای داخلی گنبد خانه به ابعاد تقریبی 16×16 متر با پوشش بزرگ گنبدی مسقف می شده و در اضلاع داخلی آن، شاه نشین های بزرگ، و در میان ضلع جنوبی، محراب بزرگی قرار دارد.

گنبدهای آجری با منارها و گلدسته‌های بلند، رواق‌ها با ستون‌های سنگی تراشیده و بدون تزئینات، شبستان‌های فراخ و دل گشا با طاق نماهای بزرگ قوسی و محراب‌هایی با گچ بری‌های ساده از مهمترین ویژگی‌های معماری مساجد تاریخی خوی است و تزئین کاشی کاری‌ها با مظاهر معنوی و مفاهیم والای مذهبی در انتخاب رنگ، شکل و فرم در این مساجد چنان زیبا است که انسان شیفته معنویت را به سوی خود جلب می‌کند و در واقع دریچه ای از شناخت عظمت معماری اسلامی به روی انسان می‌گشاید.

 غار علی شیخ طولانی ترین غار در آذربایجان غربی

منطقه علی­‌شیخ در محدوده اقلیمی مدیترانه ای سرد قرار گرفته که متوسط دمای سالانه آن 5/7 درجه سانتیگراد و متوسط بارندگی سالانه آن 350 میلیمتر است.

ازسال تاسیس روستا اطلاعات دقیقی در دست نیست ولی قدمت آن بر اساس اطلاعات موجود در کتاب تاریخ خوی (نوشته دکتر محمد امین ریاحی) به نام محال سکمن آباد به سه هزار سال می رسد. براساس اطلاعات شفاهی، دو برادر به نام های حاج عباس بیک و شرف خان بیگ یکی علی شیخ و دیگری زورآباد ( زرآبادفعلی ) را ساخته اند و الان هم مرز بین  این دو آبادی محلی است که به زبان محلی مالاباس (ملا عباس) می گویند..

در روستای علی شیخ سه زیارت گاه به نام های شیرسوار (به زبان محلی شله سووار)، سبد نقی آقا (موسوی) و قره داش وجود دارد اما مهم ترین مکان جذب گردشگر در کل منطقه صفائیه، غار علی شیخ می باشد که تقریباً در فاصله 1.5کیلومتری شمال علی شیخ واقع شده است . به این غار در زبان محلی (دیبسیز کوهول) یعنی غار بی انتها می گویند. این غار با دو ورودی در مسیر علی شیخ به روستای دنبکی و بین کوه جابا و چراگاه قره آغل  قرار دارد

همانند تمام شهرها و روستا های نزدیک به مرز، به دلیل نبود کارخانجات صنایع تبدیلی و یا اکتشاف معدن، وضعیت اشتغال در روستای علی شیخ خوب نیست و خیلی از تحصیل کرده ها بیکار می باشند و چاره ای جز مهاجرت ندارند و همین امر در صورت تداوم، باعث خالی شدن روستاها از سکنه و هجوم آن ها به شهرها می شود و در نهایت مشکلات شهرها هم روز بروز بیش تر می شود. ایجاد کارگاه ها و کارخانجات کوچک صنایع دستی و تبدیلی و کارخانجات آب معدنی می تواند به رفع بیکاری کمک نماید.

عسل علی شیخ بسیار معروف بوده است. تولیدات گندم، تخمه آفتابگردان و تخمه کدو و انواع علوفه دام، سیب و آلبالو  در این روستا به مقدار کافی وجود دارد ولی از آمار عددی آن ها اطلاعاتی دردست نیست .

غار ” علي شيخ ” در این منطقه از جاذبه هاي طبيعي آذربايجان غربي است که در 48 کيلومتري خوي و يک کيلومتري روستايي به همين نام قرار دارد .تالارهاي سنگي ، دالان هاي زنبوري شکل ، دو دهانه بزرگ و کوچک ورودي و قنديل هاي سنگي از جمله مناظر ديدني اين غار طولاني است.

در غار علی شیخ چندین نوع خفاش وجود دارد که نکته جالب در مورد خفاشها این است که همه این خفاشها در محل خاصی از غار که یک تالار بزرگ می‌باشد جمع شده اند و در آنجا زندگی می‌کنند این تالار به دلیل وجود این خفاشها به نام تالار خفاشها نامگذاری شده است.در درون غار تکه های سفالهای شکسته به فراوانی یافت می‌شود. همچنین استخوانهای انسان و حیوانات در درون غار به همراه یک استخوان جمجمه سر انسان در غار وجود دارند.

ویژگی شیب منطقه بیانگر آن است که سطوح کم شیب غالباً در امتداد دره قرار گرفته اند که روستا و مزارع باغات در آن توسعه یافته اند و در محدوده غار شیبهای غالب بین 15 تا 50 درصد قرار دارند.

غار از نوع طبیعی و از غارهای کارستی ( بنا به اظهارات بعضی از افراد درون غار آب هم وجود دارد ولی تا به حال آبی مشاهده نشده است  برای پیمایش با توجه به نوع پیمایش وسایلی مورد نیاز است که برای یک پیمایش معمولی که حدود 3 ساعت طول میکشد همراه داشتن چراغ قوه و باطری و داشتن لباس و کفش مناسب الزامی است.

اگر صنعت توريسم در اين شهرستان احيا شود زمينه هاي اشتغال براي جوانان جوياي کار و زمينه براي سرمايه گذاري سرمايه گذاران فراهم خواهد شد.

ریشه کلمه خوی

نام شهر خوی، کلمه ای ترکی است. در زیر به برخی از نظریه های گوناگونی که در ریشه شناسی این نام ترکی مطرح شده اند اشاره می گردد

کلمه “خوی” فرم باستانی کلمه “قویQuy, Qoy ” در ترکی قدیم است که مفهوم “چوخور” (سرزمین پست) را می رساند. در دیوان لغات ترک، “قوی” به معنی دره، بستر و بخش مسطح دره، وادی بزرگ و گود بین دو کوه و ته آمده است. همریشه با کلمات “قویتوQuytu ” و “قویاقQoyaq “.

-قویاق Qoyak: به معنی وادی بزرگ و گود بین دو کوه، گودی طبیعی ایجاد شده بین کوهها و صخره ها، گودی طویلی که در دشتها توسط برکه های آب ایجاد می شود است.

-قویتوQuytu : رد کلمه باستانی ترکی “خوی-قوی” را در واژه “قویتو Qoytu – Quytu” که مرکب از کلمه “قوی” به علاوه پسوند “-تو” می باشد نیز می توان مشاهده نمود. در لغتنامه ائتیمولوژیک ترکی در مقابل کلمه قویتو Kuytu گفته می شود: “چوخور یئر çukur yer، گونه ش آلمایان یئر، کؤلگه (ترجمه: جای پست، محلی که آفتاب نمی گیرد، سایه). کلمه کویتوKuytu در ترکی عثمانی و ترکی مدرن ترکیه به معنی جای خلوت، محلی دور از چشم، محافظه شده از باد، است. ظاهرا این کلمه با واژه “قویتو” مغولی به معنی پشت، عقب، شمال و واژه “کوزKüz ” ترکی به معنی محلی که آفتاب نمی گیرد در ارتباط است. پسوند –تی، -تو، پسوند اسم ساز از اسم بوده و در ترکی آناتولیائی قدیم به شکل –دو موجود است (ائلتیElti ، قویتو Koytu، تورتوTortu ، اکتی Ekti، پیرتیPırtı ، پینتیPinti ). این پسوند تصغیر و تخفیف در ترکیب با واژگان تقلیدی که به –یر، -ور، -یل، -ول و … ختم می شوند بسیار فعال است: فیسیلتی، زونقولتو، فیشیرتی، اینیلتی (ترکی آناتولیائی قدیم).

وجه تسمیه «خوی»

1. ارامنه در اوایل قرن بیستم میلادی نیز برای رسیدن به اهداف شان مانند بسیاری از اسامی جغرافیایی آذربایجان، خوی را کلمه‌ای ارمنی می دانند به معنی قوچ. البته پاسخ آنها را جناب مهدی آقاسی در تاریخ خوی داده اند . چرا که خود ارامنه این شهر را در طول تاریخ «هیر» نامیده‌اند و همین مؤید این مطلب است که واژه «خوی» ریشه در زبان ارمنی ندارد، چرا که اگر داشت لااقل باید خودشان آن را به کار می‌بردند.

2. دستگاه رسمی دولتی در دوران پهلویها و جناب آقاسی مؤلف کتاب ارزشمند «تاریخ خوی» ریشه این کلمه را در زبان پهلوی، فارسی و کردی جستجو کرده اند و عنوان نموده اند که خوی واژه ای است به معنی نمک. حال آنکه صرف وجود کلمه ای مشابه «خوی» در زبان فارسی دلیل آن نمی‌شود که ما ریشه نام شهر خوی را از آن بدانیم. بلکه باید این واقعیت با سایر واقعیتهای منطقه ای نیز همخوانی داشته باشد. (توجه شود که در سطح کره خاکی نقاط متعددی وجود دارند که نام آنها تشابه لفظی با نام خوی دارد، حال آنکه هیچ ارتباط و پیوند تاریخی ـ فرهنگی مابین آنها و خوی وجود ندارد.) اینکه آیا ملل فارس زبان و کرد زبان در برهه ای از تاریخ در این سرزمین سکونت داشته اند که اینجا را با نامی منبعث از زبان خود نام دهند، مساله ای است که تا به حال از سوی مورخین بی‌غرض تایید نشده است. درست است که زبان فارسی از قرون پنجم و ششم در آذربایجان در کنار زبان عربی به عنوان زبان ادبی به کار گرفته شده است، ولی این بدان معنی نیست که مردم آذربایجان نیز به زبان فارسی و یا یکی از منشعبات آن ـ مثلاً کردی ـ سخن می گفته اند. مساله دیگر آنکه همان واژه ای که در زبان فارسی معنی نمک می دهد و در شاهنامه فردوسی نیز با مفهوم عرق تن آمده است در اصل دارای تلفظی شبیه خَی khayاست نه khoy  و بعدها در سده های اخیر به صورت خوی khoy تلفظ می شود.
3. مساله دیگر آنکه حتی امروزه نیز نام مکانی را نمی توان یافت که «نمک» و یا هم معنی آن باشد. شاید بتوان اسامی مرکبی را یافت که واژه نمک و دوز و سلت و ملح و … در آنها باشند ولی اینکه نام یک منطقه جغرافیایی را فقط «نمک» یا معادل آن بگذارند امری بعید و بی‌بنیان به نظر می رسد.
4. ریشه‌یابی نام خوی در واژه فارسی ـ پهلوی «خَی khay » چنان بی‌اساس بود که جناب دکتر محمدامین ریاحی مؤلف محترم کتاب «تاریخ خوی» در کتاب خود زیاد بر روی آن اصرار نورزید و به دنبال پیشنهاد و جایگزین بهتری گردید.
5. جناب آقای صدرایی خویی در کتاب سیمای خوی نیز پیشنهاد دیگری برای ریشه یابی کلمه خوی ارائه دادند و آن این بود که آن را مأخوذ از کلمه «قویون ـ قوی» ـ در ترکی معنی میش و گوسفند می‌دهد ـ دانستند که با توجه به ترک تبار و ترک زبان بودن مردم شهر خوی پیشنهاد جالبی بود.
6. منتهی ذکر نام خوی از همان سالهای آغازین دوره اسلامی به همین شکل فعلی آدمی را بر این می دارد که ریشه کلمه خوی را در زبانهای مرده قبل از میلاد جستجو کند. کاری که دکتر ریاحی و بعدها جناب نصیری ـ در کتاب خوی در گذر زمان ـ بر روی آن کار کردند، هر چند که به نتیجه قطعی نرسیدند.‌
7. ذکر واژه «اولخو» و «حویه‌وه» در سال‌نوشته‌های آشوری، نیز «حویله» در کتاب مقدس و مطابقت تقریبی محل آنها با همین شهر و منطقه خوی لااقل نشان دهنده این است که باید برای نام خوی ریشه یابی دقیقی صورت گیرد. در کتاب «خوی در گذر زمان» گرچه در حدود 12 صفحه در مورد نام خوی بحث شده است ولی با وجود مطالب زیبا و کارآمد در نهایت برای واژه خوی معنای مستقلی عنوان نشده است. این هم چندان دور از انتظار نبوده است. چرا که تا زمانی که کاوشهای باستان شناسی در منطقه ما صورت نگیرد و آثار مکتوب از آن دوران به دست نیاید و زباندانانی بی طرف به مطالعه آنها ننشینند همچنان نام خوی در هاله‌ای از ابهام خواهد ماند. (چنانکه کسروی نیز به این موضوع وقوف داشته است.)
8. چندی پیش جزوه ای منتشر شد که در گوشه ای از آن در مورد وجه تسمیه خوی مطلب تازه ای نوشته شده بود. اینکه کلمه «خوی» مفهوم «چوخور» را می رسانَد و این با صفتی که همگی‌مان برای این منطقه به کار می بریم همخوانی دارد. خویی ها خوی را «خوی چوخورو» می نامند معنی آن نیز دشتی است که از مناطق همجوار پایین تر است. با پرس و جو معلوم شد که گویا در زبان سومری ـ که به عنوان اولین بانیان تمدن بشری و نیز اجداد ترکان امروزی شناخته می شوند ـ این واژه وجود دارد و به این معنی به کار می رفته است.
9. از سوی دیگر ما با دو اسم مشابه به لفظ «خوی» نیز مواجهیم: یکی «خییوو» (نام اصلی شهر مشکین شهر) و دیگر «خیوه» (در ترکستان ـ ازبکستان) جالب آنجاست که آخرین یافته های دانشمندان باستان شناس و مورخین نشان می‌دهد که اقوام سومری از آسیای میانه (ترکستان) با گذر از سرزمین آذربایجان به منطقه بین النهرین رفته اند و در طول این مدت مهاجرت، سالها در آذرباجان رحل اقامت افکنده اند و بسیاری از آنها نیز برای همیشه در آذربایجان ماندگار شده‌اند.

با در نظر گرفتن اینکه منطقه تمدن خیز «آراتتا» ـ مذکور در کتیبه های سومری ـ با منطقه خوی و کلاً غرب آذربایجان و شرق آنادولو منطبق می شود، احتمال اینکه نام «خوی» یک کلمه سومری (پروتو ترکی) به معنی سرزمین و دشت کم ارتفاع و پست بوده باشد زیاد است.

اما در مورد اجداد خویی ها و آذربایجانی ها و ساکنان اولیه این سرزمین نیز اشاره داشته اید به نام قوم «ماد». ولی این نیز با حقایق تاریخی همخوانی ندارد. متاسفانه در دوره پهلوی و به تبع آن بعد از آنها نیز اینگونه عنوان می شد که گویا تاریخ این سرزمین از 2500 سال پیش و با حضور اقوام به اصطلاح آریایی شروع می شود و چنین قلمداد می گشت که این سرزمین قبل از این تاریخ دارای تمدنی در خور توجه نبوده است. حال آنکه تحقیقات دامنه دار مورخین بی غرض و در راس آنها مرحوم پروفسور زهتابی حقایق بسیاری را روشن ساخت. بر این اساس قبل از حضور و شکل گیری اقوام ماد ـ که انتساب آنها به اقوام به اصطلاح آریایی نیز پایه و بنیان درستی ندارد ـ در سرزمین آذربایجان اقوام متمدن و دوران سازی چون هیتی‌ها، هورری ها، قوتتی ها، لولوبی ها، اورارتوها و مانناها زندگی و حکومت می کرده اند و امروزه در آذربایجان هر جا را می کنند فقط و فقط نشانه از تمدن آنها می یابند و بس.

لذا باید اذعان کرد که سرزمین آذربایجان و خوی به عنوان گوشه ای از آن دارای تاریخی بیش از هفت هزار سال است و باید با افتخار و غرور اضافه کرد که اجداد آذربایجانیان امروزی در شکل گیری و رشد تمدن های نامدار جهانی سهم بسزایی داشته اند که این نقش به مرور زمان و با کشفیات جدیدتر روز به روز عیان‌تر می شود.

فاطمه صمدزاده

رئیس سازمان دامپزشکی کشور گفت:با توجه به تفاهم نامه بهداشت دام و دامپزشکی با کشور ترکیه، تبادل کالا باید در یک بستر ایمن و بهداشتی انجام پذیرد و در این راستا مرز «رازی» به‌عنوان یکی از این سه مرز مشترک برای تبادل کالایی و تسهیل واردات و صادرات باید تجهیز شود.

معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور گفت: مرز رازی در کشور ما جز امن ترین مرزها است و می تواند محل بسیار مناسبی برای صادرات باشد.

به گزارش خبرنگار نشریه الکترونیکی نگاه ؛ فرماندارخوی در جلسه شورای اداری که با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور در سالن اجتماعات فرمانداری این شهرستان بررگزار شد، ضمن تبریک هفته بسیح ؛بسیج را یادگار امام راحل دانست و افزود: اخلاق فرد بسیجی ویژه و همراه با اخلاص است و این امر توانسته تمام بسیجیانی که برای پیروزی در دفاع مقدس و تحقق اهداف انقلاب شکوهمند اسلامی تلاش کردند، را سربلند کند.

دکتر حسین سیوانی انقلابی بودن وانقلابی ماندن را از دغدغه های اصلی بسیج و همراهی و پشتیبانی از ولایت فقیه را از تکالیف و ارزش های بسیج اعلام کرد اظهار داشت: به حضور بسیجیان افتخار می‌کنیم و این نیروها توانستند الگوی موفقی به کشورهای اسلامی ارائه کنند.

وی تاکید کرد: بسیج یک نهاد مقدس است ، گفت: برگداشت هفته بسیج بیانگر اقتدار و صلابت جمهوری اسلامی ایران در برابر دشمنان خارجی و هم بیانگر رشادت ها،جوانمردی ها و غیرت مردان و زنان ایران زمین است.

معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور نیز در این جلسه با بیان اینکه آذربایجان غربی جایگاه مهم و حساسی برای کشور از لحاظ مرزی بودن با کشور اروپایی ترکیه دارد افزود:  از این لحاظ  شهرستان خوی در جایگاه ویژه ای است وبودن مرز در این شهرستان بعنوان پتانسیل مهمی نه تنها برای آذربایجان غربی بلکه کشور است.

جمشید انصاری اظهار کرد: مرز رازی در کشور ما جز امن ترین مرزها می باشد و این امنیت در این مرز سابقه تاریخی دارد و ما همیشه در سایه این امنیت ارتباط دوستانه و گسترده ای با ترکیه داشتیم که بسیار مهم است.

وی با اشاره به اینکه مرز بعنوان یک پتانسیل و ظرفیت اقتصادی برای کشورها محسوب می شود تصریح کرد: در این راستا مرز رازی  می تواند محل بسیار مناسبی برای صادرات باشد.

انصاری وجود فرودگاه خوی را از دیگر مزیت های شهرستان و مرزی رازی برای صادرات و توسعه اقتصادی برشمرد و گفت : در صورتیکه از این مزیت ها و پتانسیل ها موجود استفاده لازم نشود باید اشکال را در مدیریت استان جستجو کرد.

معاون رئیس جمهور تصریح کرد: ما باید از این پتانسیل  استفاده کنیم و دولت بعنوان نهاد اداره کشور می تواند این قابلیت ها را به معنای واقعی ارتقای کیفیت زندگی مردم ارج نهد.

وی در رابطه با شورای اداری بیان داشت: مجموعه های مدیریتی نهادهای دولتی باید تعاملات درونی شان به نحوی باشد که باهم افزایی داشته باشند .درغیر اینصورت موفقیت آمیز نخواهد بود و در رابطه با برخورد مشکلات نباید مانع ایجاد کنیم بلکه باید راه حل ارائه دهیم.

این مقام مسوول با بیان اینکه همه مدیران باید با هم فکری و همدلی و جان و دل برنامه هایشان را به مرحله عمل برسانند افزود: دولت هیچ برنامه اقتصادی غیر از اقتصاد مقاومتی ندارد و تمام مسوولین و مردم باید در تحقق این امر باهم همفکری و همدلی داشته باشند.

رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور در پایان سخنان خود اذعان کرد: شرایط مناطق به دلایل مختلف تغییر می کند و باید مزیت ها را شناسایی کرد  و در جهت آن استفاده کرد.

در ادامه روسای بانک ها و مدیران ادارات عمکلرد و نیازهای جامعه را برای مسئولین حاضر در جلسه توضیح دادند

فرمانده انتظامی خوی از توقیف خودروی حامل البسه قاچاق به ارزش 300 میلیون ریال خبر داد.

سرهنگ اسفندیار احمدی در گفتگو با خبرنگار نشریه الکترونیکی نگاه در خوی اظهار داشت: در راستای اجرای طرح ارتقای امنیت اجتماعی، تشدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز و به دنبال وصول گزارشاتی مبنی بر حمل البسه قاچاق، مأموران ایستگاه بازرسی مستقر در محور ماکو-خوی اقدام به کنترل خودروهای عبوری کردند.

وی افزود: مأموران این ایستگاه هنگام کنترل خودروهای عبوری به  یک دستگاه کامیون مشکوک و این کامیون را متوقف و موفق شدند در بازرسی از آن 570 ثوب انواع البسه خارجی که به صورت قاچاق و فاقد مجوز قانونی حمل می‌شد را کشف و ضبط کنند.

فرمانده انتظامی خوی خاطر نشان کرد: در این اقدام پلیس یک نفر قاچاقچی دستگیر و با تشکیل پرونده به مقام قضایی معرفی شدند.

وی تصریح کرد: برابر اعلام کارشناسان مربوطه، ارزش کالاهاي مکشوفه، 300 ميليون ريال برآورد شده است.

فرمانده انتظامی شهرستان خوی از کشف کالای قاچاق  یک میلیارد و 220 میلیون ریالی در خوی خبر داد.

سرهنگ اسفندیار احمدی در گفت‌وگو با نشریه الکترونیکی نگاه،  اظهار داشت: در راستای اجرای طرح مبارزه با قاچاق کالا و ارز در شهرستان خوی، ماموران این انتظامی حين کنترل خودروهای عبوری موفق به توقيف یک دستگاه خودرو به رانندگی شخصی با هويت معلوم شدند.

وی افزود: در بازرسی از اين خودرو تعداد 219 ثوب البسه قاچاق به ارزش920 میلیون ریال کشف شد.در اين راستا یک نفر دستگير و ‌البسه  فاقد مجوز نیز توقيف شد

وی در ادامه از کشف 320 ثوب البسه قاچاق دیگر نیز در محور ماکو- تبریز خبر داد و اظهار داشت:  در کنترل محور عبوری ماکو – تبریز به یک دستگاه خودروی کامیون مشکوک شدند و خودرو را جهت بازرسی متوقف کردند.

وی افزود: مأموران در بازرسی از خودرو 320 ثوب البسه قاچاق که فاقد هر گونه مجوز بود کشف کردند.

احمدی اذغان کرد: کارشناسان ارزش ریالی این محموله قاچاق را 300 میلیون ریال برآورد کردند که در این رابطه یک متهم دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شد.

فرمانده انتظامی شهرستان خوی در پایان سخنان خود تصریح کرد: اجرای این گونه طرح‌ها یکی از راهبردهای عملیاتی پلیس در پیشبرد اهداف مأموریتی مبارزه با قاچاق کالا در جهت رشد و شکوفایی اقتصاد کشور محسوب می‌شود و در این زمینه همراهی و همکاری تمام نهادها و بخش‌ها با نیروی انتظامی ضروری است.

مدیر سازمان انتقال خون خوی با بیان اینکه 812 نفر در تاسوعا و روز عاشورای حسینی جهت اهدای خون به مراکز ما مراجعه کردند،‌ از رشد 20 درصدی اهدای خون نسبت به سال 94 در این ایام خبر داد.

دکتر ابوالقاسم مهمان نواز در گفت‌وگو با خبرنگار نشریه الکترونیکی نگاه، با بیان اینکه اهدای مستمر خون موجب دسترسی دائم به خون کافی در طول سال می شود و این اقدام از اتلاف خون های اهدایی و خطرات زیست محیطی ناشی از دفع خون های مصرف نشده جلوگیری می کند، اظهار کرد: طرح نذر خون در ماه محرم و صفر فرصت مناسبی را در اختیار اهدا کنندگان خون به ویژه بار اولی ها فراهم می کند.

وی با بیان اینکه همزمان با سراسر کشور طرح بزرگ نذر خون با شعار ” نذر خون، تصمیم آگاهانه، اهدای خون مسئولانه ” در حال اجراست، افزود: این اقدام با رویکرد استفاده صحیح از ظرفیت های فرهنگی مردم با هدف پیوستن به صف داوطلبان اهدای خون در ماه محرم و صفر انجام می شود که این حرکت در شهرهایی همچون دارالمومنین خوی بارزتر است.

مهمان نواز گفت: نیاز به خون تنها در شرایط و زمان خاص نیست و همیشه وجود دارد و نیاز است هموطنان در طول سال با اهدای خون خود ما را یاری کنند و یکی از اهداف مجموعه انتقال خون شهرستان خوی ترویج فرهنگ اهدا خون بین شهروندان خویی است و راهکارهای مناسب به منظور تحقق این امر را شناسایی و تدوین کرده‌ایم.

مدیر پایگاه انتقال خون شهرستان خوی با بیان اینکه در این طرح بیشتر فرصت اهدای خون در روزهای خاص ماه محرم در اختیار اهداکنندگان بار اولی قرار می گیرد تا با این اقدام شمار اهدا کنندگان خون افزایش یابد، بیان کرد: مردم شهید پرور شهر دارالمومنین خوی در روز تاسوعا و عاشورا  سال جاری 766 واحد خون اهدا کردند.

این مقام مسئول گفت: از اول ماه محرم تا به امروز 1008 نفر به پایگاه انتقال خون خوی مراجعه کردند که از این تعداد812 نفر در روز تاسوعا و عاشورا نذر خون دادند.

وی خاطر نشان کرد: توصیه می‌شود افرادی که قصد اهدای خون دارند تا 6 ساعت قبل از انجام اهدای خون حتماً غذا میل کرده و از سلامت جسمی و روحی کامل برخوردار باشند.

مهمان نواز با تأکید بر اینکه همراه داشتن کارت ملی جهت اهدای خون الزامی است، افزود: افرادی که قصد اهدای خون دارند حتماً به سوالات پزشکان مربوطه که در پایگاه مستقر هستند به درستی و با دقت پاسخ دهند.

وی در پایان سخنان خود ضمن تقدیر و تشکر از مردم شریف و دارالمومنین شهرستان خوی تصریح کرد: جا دارد از تمام مسئولین شهرستان جهت همکاری صمیمانه تشکر ویژه ای داشته باشم.

 فرمانده نیروی انتظامی خوی از کشف 350 البسه قاچاق خارجی در این شهرستان خبر داد.

سرهنگ اسفندیار احمدی در گفت‌وگو با خبرنگار نشریه الکترونیکی نگاه، اظهار داشت: ماموران اداره مبارزه با کالای قاچاق و ارز شهرستان حین گشت زنی در جاده ایواغلی-جلفا به یک دستگاه خودروی سواری پژو مشکوک و خودرو را متوقف کردند.

وی افزود: در بازرسی از داخل خودرو تعداد 356 ثوب البسه قاچاق خارجی کشف و ضبط شد.

سرهنگ احمدی ارزش محموله کشف شده لباس را 150 میلیون ریال عنوان کرد و افزود: در این زمینه یک نفر قاچاقچی دستگیر که جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضائی تحویل داده شدند.

فرمانده انتظامی خوی با اشاره به اثرات مخرب قاچاق کالا در جامعه خاطر نشان کرد: قاچاق کالا عامل اصلی از هم‌گسیختگی اقتصادی است و پلیس با تمام توان در مقابل بر هم زنندگان نظم اقتصادی جامعه خواهد ایستاد و اجازه جولان به آن‌ها را نخواهد داد.

وی با اشاره به‌ضرورت حمایت از کالای داخلی اظهار کرد: باید دولت از واحدهای تولیدی پوشاک با ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت حمایت کند تا آن‌ها پوشاک باکیفیت و با قیمت مناسب را تولید کنند. از گذشته فرهنگی بین مردم وجود داشت که کیفیت کالای خارجی را بالا می‌دانستند، باید در این زمینه فرهنگ‌سازی شود که کیفیت پوشاک ارتباطی به داخلی یا خارجی بودن آن ندارد.

مسئول نمایندگی ولی فقیه در سپاه خوی گفت: راه امام حسین(ع)راه رهایی ملتهای مظلوم است.

به گزارش خبرنگار نشریه الکترونیکی نگاه، حجت الاسلام محمد رستمی ضمن تسلیت ایام شهادت ابا عبدالله الحسین(ع) با اشاره به روح بلند برخي انسانهااظهار داشت:  راه امام حسين را نه تنها راه رهايي شيعيان و ملت ايران بلكه راهرهايي بسياري از ملتهاي مظلوم ديگر دانستند

وی افزود: امام حسین (ع) با قیام عاشورایی خود راه رهایی و نجات ازگمراهی و ذلت را به تمامی ملت های مظلوم نشان داد.

حجت الاسلام محمد رستمی افزود:محرم پیام آزادگی و بیداری است و پیشرفت و اقامه امر به معروف و نهی از منکررا به ارمغان می آورد.

وی ادامه داد: آیین های ایام محرم بهانه ای است تا این حادثه بزرگ تاریخی براینسل امروز و آینده بازگو شود لذا مسئولین امر وکارشناسان مذهبی و مبلغین  نقش مهمی در این خصوص دارند .

حجت الاسلام رستمی محرم را به معنای بیداری تاریخی وبصیرت افزایی معنا کرد که  نباید انسان هاغافل و خاموش در این قضیه باشند چرا که  امام حسین(ع) خود سردار این نقشه راه بودند .

این مقام مسئول با اشاره به ترویج فرهنگ عاشورا تصریح کرد:امام حسین(ع) در آن زمانه جهل و تاریکی که اسلامبه خطر افتاده بود، برای هدایت و روشنگری مردم و نه برای جنگ افروزی قیام کردند وبا بازخوانی این واقعه در ادوار مختلف، قیام شان به نحو صحیح در طول تاریخ شناسانده شد .

حجت الاسلام رستمی در پایان افزود: دشمن می داند علت پیشرفت و سرمنشا حرکت پیشرونده جامعه ما، دین مداری است و می داند که مردم ایران اسلامی، مردمی دین دارهستند، از اینرو با شیوه های خاص و فریبنده به توطئه می پردازد بنابراین باید دراین زمینه کار شود و بصیرت و آگاهی مردم را بالا ببریم

در راستای تجلیل از مقام شامخ شهدا و ترویج فرهنگ شهید و شهادت یادواره 45شهید سرافراز منطقه کامران شهرستان خوی با حضور معاون سازمان پدافند غیر عامل و خانواده های معظم شهدای این شهرستان در پارک حافظ برگزار شد.

به گزارش خبرنگار نشریه الکترونیکی نگاه، معاون سازمان پدافند غیر عامل با اشاره به جایگاه والای شهدا در دین اسلام افزود: شهدا کسانی هستند که نه معامله و نه تجارت و نه امور دنیوی قادر نشد آنها را از یاد خدا جدا کند.

سردار سرتیپ دوم پاسدار حاج یوسف شاکری اظهار داشت: مردم و شهداء ما در سایه سار معصوم(ع) زندگی می کنند ولی متأسفانه برخی قصد ایجاد شک و تردید و اختلاف بین مردم و رهبری را دارند و لازم است مردم با بصیرت به ماجراهای تاریه ائمه اطهار و ماجرای کناره گیری، حاکمیت، صلح و حرکتهای مخفیانه در آن ایام مراجعه و دقت کنند که با توجه به شرایط فعلی، وضعیت کنونی ما با کدام دوره تاریخی ائمه اطهار(ع) مطابقت دارد.

وي ‌با بيان اینكه امنیت و آرامش امروز کشور به برکت رشادت‌ها و دلاورمردی‌های رزمندگان و شهداست، به انتخابات پیش‌رو هم اشاره و خاطرنشان کرد: مردم از بین داوطلبان افرادی را که دلسوز نظام و مردم و پیرو ولایت هستند، انتخاب کنند

رزمنده هشت سال دوران دفاع مقدس با اشاره به عهدی که شهدا با خود و خدای خویش بسته بودند، گفت: شهدای ما از تبار علی(ع) و حسین(ع) هستند و دنیای فانی را فروختند تا عشق ائمه و زندگی ابدی را تصاحب کنند و این چیزی نبود جز اینکه شهداء منتخب و محبوب ذات احدیت بوده و به زمین تعلق نداشتند و در نهایت به آسمان رجعت کردند.

شاکری ادامه داد: شهدای ما به مانند ستارگانی هستند که در آسمان میهن اسلامی تا ابدیت با درخشش خود ما را راهنمایی و به ما یادآوری می کنند که موفقیت های علمی و صنعتی و نظامی و در یک کلام اقتدار نظام ما مرهون خون شهدا است.

امام جمعه خوی گفت: وحدت مسلمین بهترین راه حل برای مقابله با توطئه های استکبار است.

به گزارش نشریه الکترونیکی نگاه، حجت الاسلام و المسلمین سید رضی شکوری امام جمعه شهرستان خوی در دیدار با جمعی از شرکت کنندگان کنگره بین المللی شمس تبریزی که در دفنر امام جمعه تشکیل شد پس از استماع مطالب چند نفر از مهمانان خارجی و داخلی طی سخنانی اظهار داشت: اکنون مسلمانان به دلیل توطئه های پیچیده استکبار جهانی و عوامل منطقه ای او در شرایط بحرانی قرار گرفته اند.

این مسوول تصریح کرد: اکنون ضرورت دارد همه بحث ها، جهت گیری ها و مواضع حاکمان، سیاستمداران، روشن فکران و رهبران دینی در راستای مقابله با این توطئه های پیچیده باشد در غیر اینصورت تمامی بحث هایی که صورت می گیرد حتی مباحث عرفانی و فلسفی خنثی خواهد بود.

وی افزود: چندی قبل مقام معظم رهبری و ولی امر مسلمین از عموم رهبران اسلامی و سیاستمداران و نخبگان به خاطر سکوتشان در برابر جنایات عوامل استکبار گلایه کردند لذا امروز این مساله باید در سرلوحه همه فعالیت های اجتماعات مسلمانان قرار بگیرد.

امام جمعه خوی در ادامه گفت: بسی جای تاسف است که کشورهای اروپایی که صرفاً قاره شان یکی است این همه وحدت در میان خود ایجاد کرده اند لکن مسلمانان در عین حال که خدایشان، پیامبرشان، دینشان، قبله شان، نمازشان و سایر معارف دینی شان یکی است ولی این همه بدبخت و بیچاره شده اند که استکبار جهانی با امکانات خود مسلمانان هر روز آنان را در عراق، سوریه، پاکستان، افغانستان، بحرین، یمن، لیبی و لبنان قتل عام می کند.

وی در پایان سخنان خود افزود: این یک مصیبت عظیمی می باشد که در طول تاریخ هیچ وقت مسلمانان در این حد از ناحیه دشمنان تحقیر نشده بودند.

استاد تمام دانشگاه آذربایجان گفت: برای برخورداری از حیات معنوی و اخلاقی به درسهای سازنده در زمینه فرهنگ، تاریخ، اخلاق و دانش  نیاز داریم.

دکتر مشتاق مهر استاد تمام دانشگاه مدنی تبریز در گفتگو با خبرنگار نشریه الکترونیکی نگاه، بابیان اینکه برگزاری چنین کنگره ها می تواند تاثیر مثبتی داشته باشد افزود: مجالس علمی که به نام کنفرانس علمی برگزار می شود، در صورتی که با حداقل هزینه و تشریفات برگزار شود با بیشترین باردهی علمی و فرهنگی همراه باشد.

مشتاق مهر تصریح کرد: ما همچنان که برای زنده ماندن به آب و هوا نیاز داریم، برای برخورداری از حیات روحی و معنوی و اخلاقی به گفت و شنودها و درسهای سازنده در زمینه فرهنگ، تاریخ، اخلاق، دانش (از همه نوع آن) نیاز داریم مخصوصاً جوانان ما که غالباً با کتاب و کتابخوانی مأنوس نیستند و ازان فاصله گرفته اند، ممکن است با حضور در اینگونه محافل علمی، خلأ ناشی از فقدان مطالعه را جبران کنند و چه بسا به کتاب خواندن نیز علاقه پیدا کنند.

استاد دانشگاه مدنی آذربایجان با بیان اینکه شناخت این مرد کار سهلی نیست؛ او دریای بیکرانی از آموخته ها و تجربه هاست، جهانی از اسرار و ابهام است گفت: کارهای مربوط به شمس تازه شروع شده است و البته هیچ کاری در آغاز در اوج کمال خود انجام نمی گیرد این کارها بالطبع نقص هایی دارد که به مرور بر طرف خواهد شد.

وی با بیان اینکه تکنیک ها و شگردهایی که شمس در گفتارهای خود برای ارتباط با مخاطب و بازسازی تجربه های شهودی عارفانۀ خود به کار می گیرد، امروزه مورد بحث منتقدان ادبی، زبان شناسان و محققان حوزۀ هرمنوتیک مدرن است گفت: گاهی نوعی مرعوب شدن در برابر عناوین و القاب وجود دارد که کار را از مسیر صحیح و هدف غایی دور می کند از توانایی علمی و اجرایی و پژوهشی جوانان در این کارها نباید غفلت کرد.

وی با تاکید بر اینکه از شمس باید استقلال رای را یاد گرفت افزود: از شمس باید استقلال رای، نیک رفتاری، تسهیل گری به مردم و سخت گیری به خویش را الگو قرار داد و از تقلید بصورت جدی دوری جست.

بگفته وی بازیابی و بازشناسی مقبره شمس تبریزی در شهر خوی، اتفاق مبارک و فرخنده ای برای این شهر واجد اصالت های تاریخی و فرهنگی است و مردم خوی باید از این فرصت پیش آمده، از نظرفرهنگی، معنوی و اخلاقی و حتی اقتصادی، نهایت استفاده را ببرند.

وی تصریح کرد: مسئله این نیست که آنها از شمس بت بسازند یا مزار او را مثل مزار ائمه زیارت کنند، بلکه از آن به مثابه نماد و نشانه ای برای هویت دیرین و ریشه دار شهر خود بهره ببرند و آن را بهانه قرار دهند.

مشتاق مهر با اشاره به اینکه قبل از هرچیز باید یادآوری کرد که برگزاری مراسم بزرگداشت و تجلیل از یک شخصیت تاریخی و علمی و فرهنگی به معنی مطلق دانستن و معصوم انگاشتن و کامل معرفی کردن او نیست افزود: مثلاً شمس و مولانا ممکن است در زندگی و اندیشه و نحله عرفانی خود، مواردی داشته باشند که امروز با عقل و فهم و پسندهای ما سازگار نباشد، ولی در شخصیت و منش اخلاقی و معنوی هر یک از این بزرگان، جنبه های مثبت و آموزند و سازنده ای وجود دارد که نه تنها امروز و برای نسل ما بلکه تا قرنها می تواند الهام بخش نسلها و انسان های فرهیته قرار گیرد.

دکنر مشتاق مهر خاطر نشان کرد: مولانا هویت ترکیه است و ترکیه بدون مولانا هیچ هویتی ندارد و مردم این کشور چنان ارادت و ارزشی به شخص مولانا دارند که در ایران چنین نیست و حتی کشورهای اروپایی ترجمه کتاب های شمس را نیز مطالعه می کنند و شمس گوهری داشت و دنبال گوهر شناس می گشت تا عرضه کند که مولانا را یافت و با او گفت.

مشتاق مهر اذعان کرد: شمس تبریزی شبیه هیچکدام از عرفای قبل و بعد خود نبوده است و در نوشته ها و گفتارش منحصر به فرد بوده است و بارگاه چنین شخصی در این شهرستان بی نظیر است  و مولانا هویت ترکیه است و ترکیه بدون مولانا هیچ هویتی ندارد و مردم این کشور چنان ارادت و ارزشی به شخص مولانا دارند که در ایران چنین نیست و حتی کشورهای اروپایی ترجمه کتاب های شمس را نیز مطالعه می کنند.

مولوی شناس و استاد دانشگاه لاهور پاکستان گفت: شخصیت فوق العاده شمس بعنوان یک محقق برجسته الهیات بود و به عارفی بزرگ و برجسته تبدیل شد.

به گزارش نشریه الکنرونیکی نگاه دکتر تحسین فراقی با بیان اینکه در طول تاریخ هنری و فکری انسان ها شاید کمتر این اتفاق بیافتد که شخصی هیچ وقت در زندگی خودش یک شعر هم نگفته غیر منتظره بطور یک شاعر دلنشین و باور نکردنی نمایان شده است اظهار داشت: با استعاره و طرح های جذاب و داستان های فراموش نکردنی و لاشک با یک پیام امید و خوش بینی که یادگار ماندنی برای کل بشریت است بیان کند.

وی افزود: این مرد بزرگ کسی جز رومی نبوده که از آن زمان تاکنون بعنوان یک شاعر عارف شناخته شده است می توانیم به سادگی بیان کنیم اگر شخصیت فوق العاده او تاکنون یک محقق برجسته الهیات بوده و به عنوان شاعری بزرگ و عارفی برجسته تبدیل شد.
فراقی  در ادامه به تشابه بین مولانا و شمس تبریزی اشاره کرد و بیان نمود: خطبه ها و سخنرانی های هر روزه شمس موجب توجه مولانا قرار می گیرد و مولانا از داستان گویی حکایت های شمس استفاده و آن ها را بطور اموزنده و تاثیر گذار نوشته است.

وی ادامه داد: شمس و مولانا راجع به انسان و خداوند قادر و متعال در این دنیا هم عقیده هستند و هردو عقیده دارند انسان برای خود فهمی و خود والایش خلق شده و این فقط بواسطه عشق بدست می اید.

این مسوول تصریح کرد: این نوشته ها ارتباط مولانا و شمس را در برداشت و بدون این انقلاب عارفانه و سازنده هیچ تغییری در مولانا صورت نمی گرفت.
فراقی با بیان اینکه عمده ترین تمایز بین مولانا و شمس هم کاملا واضح است افزود: مولانا شاعری برجسته و عالی مقام و نثر نویسی قابل توجه و شناخته شده اما شمس هیچ تمایلی به نوشتن نداشت.

به گزارش نشریه الکترونیکی نگاه؛ دکتر مصطفی ملکیان  فیلسوف و روشنفکر ایرانی  در دومین روز از همایش بین اللملی شمس تبریزی گفت: در مقالات شمس تبریزی اموزه های زیادی است که ما به این اموزه ها نیازمندیم حتی اگر اهل عرفان نباشیم باز هم به اموزه ها نیازمندیم

وی افزود: یکی از مفقودی ترین فضایل اخلاقی که در جامعه ی امروز ما به چشم می خورد فضیلت است و این در جامعه امروز ما کمرنگ شده است.

دکتر ملیکان افزود: قبل از اینکه وارد سخنان شمس تبریزی شویم این عارف داری 2 فضیلت اخلاقی است که بی انفاق زیستن را بوجود می اورد

وی گفت: یکی از این فضیلت های اخلاقی صداقت است که از قدیم الایام مطرح بوده است و در فلسفه و اخلاق یک جز فرزانگی است

دکتر ملیکان اظهار اداشت: اگر باور ها و احساسات و هیجانات و گفتارها و کردارها با هم انطباق داشته باشد به صداقت منسوب  می شود

وی افزود: فضیلت ادمی به این است تا انجا که توان ادمی است حدالامکان باهم سازگاری داشته باشند یعنی بتوانیم تا جایی که می توانیم وجود یکپارچه داشته باشیم

این فیلسوف و روشنفکر ایرانی گفت: اخلاقی زیستن دارای سه رکن است که یکی از این سه رکن صداقت است

وی دومین فضیلت شمس تبریزی  را داشتن اصالت عنوان کرد و افزود:  فضیلت اصالت رکن اخلاق است

دکتر ملیکان تاکید کرد: ما باید هم از علم هم تفکر هم از فهم و هم از تجربه دیگران استفاده کنیم ولی تبعیت نکنیم و به دیدگاه خاص خودمان را داشته باشیم

وی افزود: زندگی همراه با صداقت و همراه با اصالت بی انفاق زیستن است که شمس تعبیر می کند ظاهر و باطن ادم باید هماهنگ باشد

این فیلسوف و روشنفکر ایرانی در پایان سخنانش اظهار داشت:  برای اینکه با مردم اشتی کنید نمی ارزد با خودتان قهر کنید برای اینکه دل دیگران را بدست بیاورید نمی ارزد دل خودتان را از دست دهید انسان در درجه اول باید وفادار به خودش باشد

فرماندار خوی گفت:شمس تبريزي ميراث گران بهايي است كه دارايي معنوي و فرهنگي ملت و كشور ما محسوب مي شود

به گزارش نشریه الکترونیکی نگاه؛حسین سیوانی اصل در افتتاحیه کنگره بین اللملی شمس الحق تبریزی گفت: برگزاری چنین مراسم های علمی فرهنگی، اذهان و روان های بشریت را نسبت به هم نزدیک کرده و پیام صلح و دوستی را به مردم سراسر دنیا می رساند.

وی با بیان اینکه شمس تبريزي و مزار او در خوي امروزه ميراث گران بهايي است كه دارايي معنوي و فرهنگي ملت و كشور ما محسوب مي شود ، گفت: نسل جوان باید به صورت شایسته با اندیشمندان و گنجینه های معنوی خود آشنا شوند.

وی تاکید کرد:باید با درك درست از اين دارايي راه تبديل آن به سرمايه هاي فرهنگي و اجتماعي را هموار كرده  و از گردش اين سرمايه در عرصه ي فرهنگ و جامعه  در جهت منافع و امنيت ملي خود بهره برداري كنيم .

وی با بیان اینکه شناساندن پیام ها، آموزه ها و تجربیات معنوی عارفان این سرزمین به بشر امروزی وظیفه اصلی ما محسوب می شود، افزود: باید مقام عرفانی و علمی مفاخر کشور را گرامی داشته و فرهنگ فاخر و تمدن بزرگ ایرانی را به درستی به مردم سایر کشورها معرفی کنیم.

مدیرعامل بنیاد فرهنگ، هنر و ادب آذربایجان نیز در این مراسم گفت: شمس تبریزی روحیه و نگرش اندیشمند نابغه ای مثل مولوی را متحول کرده و عرفان اسلامی را تحت تاثیر خود قرار داد.

ابوالفضل علی محمدی افزود: کنگره بین المللی شمس تبریزی فرصت مناسبی برای شمس پژوهان است تا جدیدترین مقاله های خود را در مورد شخصیت و جایگاه عرفانی شمس تبریزی به عاشقان این عارف وارسته ارائه کنند.

مدیرعامل بنیاد فرهنگ، هنر و ادب آذربایجان بیان کرد: بازخوانی آثار شخصیت این عارف فرهیخته، آدمی را به سیروسلوک عرفانی دعوت می کند تا شخصیت واقعی خود را کشف کرده و در جامعه مفید باشد.

عدنان کارا اسماعیل اوغلو محقق و شمس پژوه ترکیه ای نیز با اشاره به اینکه مولانا و شمس تبریزی شهرت ویژه ای در روزگار خود داشتند، افزود: مولوی به واسطه شمس تبریزی دنیای متفاوتی را تجربه کرده و با خلق آثار هنری آن را با مردم جهان به اشتراک گذاشته است.

وی با بیان اینکه مشارکت های علمی ترکیه و ایران دوستی مستحکم و ارتباطات صمیمی مردم این کشورها را به دنبال دارد، اظهار داشت: ترجمه مقالات شمس در ترکیه، اقدام رایجی بوده و همواره علاقمندان بسیاری را به سوی خود جلب می کند.

برپایی نمایشگاه صنایع دستی و سوغاتی استانها، شب شعر و رویدادهای فرهنگی مختلف از برنامه های جانبی کنگره بین المللی شمس تبریزی است.

همایش بین المللی شمس تبریزی از چهار مهرماه با حضور محققان و صاحب نظران ایرانی و خارجی در مقبره شمس تبریزی در شهرستان خوی آغاز شده است و تاهفتم مهرماه (روز شمس) ادامه دارد.