نمک يکي از مواد غذايي ضروري براي بدن است و به عملکرد صحيح بدن و مغز کمک مي کند. اما مصرف زياد نمک مي تواند خطرات بيشماري را براي بدن داشته باشد. اين خطرات در افرادي که فشار خون بالايي دارند، به مراتب بيشتر است.
اثرات مفيد نمک براي بدن:
1- بيشترين اثر مفيد نمک، ثابت کردن ضربان غير عادي قلب است و به تنظيم فشار خون مي کمک مي کند.
2- خارج کردن اسيديته زيادي که در بدن به وجود آمده است.
3- حفظ تعادل مقدار قند خون
4- فراهم ساختن انرژي لازم براي بدن
5- کمک به عملکرد صحيح سلول هاي عصبي
6- جذب مواد مغذي
7- صاف و نرم کردن حنجره و جلوگيري از چسبناک شدن مخاط که معمولا در تنگي نفس ديده مي شود.
8- براي بيماري زکام و سينوزيت بسيار مفيد است.
9- نمک يک آنتي هيستامين طبيعي مي باشد.
10- جلوگيري از کرامپ يا گرفتگي عضلاني
11- جلوگيري از ريزش بزاق در حين خوابيدن
12- براي ساخت استخوان مهم است. يکي از مهم ترين دلايل پوکي استخوان، کمبود نمک و آب مي باشد.
13- براي تنظيم خواب مهم است و به عنوان يک هيپنوتيسم طبيعي عمل مي کند.
14- نمک قسمتي از درمان بيماران ديابتي مي باشد.
15- استفاده از نمک بر روي زبان، موجب توقف سرفه هاي خشک مي شود.
با اين همه خواص مفيد، چرا نمک زياد، براي بدن مضر است؟
هر گرم نمکی که اضافه بر نیاز بدن مصرف می‌کنیم، ما را به مرگ نزدیک‌تر می‌کند. درحالیکه نیاز روزانه بدن ما بیش از 1.5 گرم نمک نیست، متوسط مصرف نمک در سراسر جهان حدود شش برابر این مقدار است!
نمکی که در غذاهای ما پنهان است، در سراسر جهان میلیون‌ها انسان را به کام مرگ می‌کشاند. کاهش نمک موجود در رژیم غذایی، نه تنها موجب بالا رفتن سلامت عمومی می‌شود، بلکه ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه نجات جان انسان‌هاست. با این وجود، چرا تلاش‌هایی که برای کاهش نمک در رژیم غذایی صورت می‌گیرند، اغلب با مخالفت و مقاومت مواجه می‌شوند؟
کاهش مصرف نمک در واقع باعث کاهش فشار خون می‌شود و خطر حمله‌های قلبی را کاهش می‌دهد. بر اساس گزارش نیوساینتیست، بررسی مطالعات نشان می‌دهد که کاهش 15 درصدی مصرف نمک در جهان، تا سال 2015/ 1394 از 9 میلیون مرگ پیشگیری می‌نماید. کاهش کلسترول و ترک سیگار هم نقشی مشابه در سلامت عمومی دارند.
همچنین بر اساس پژوهش‌های انجام شده، اگر از مصرف روزانه نمک 5 گرم کم شود، احتمال حمله‌های قلبی تا 23 درصد و بیماریهای قلبی- عروقی تا 14 درصد کاهش می‌یابد.
نمک از املاح سديم و کلر تشکيل شده است. در بزرگسالان، هنگامي که مقدار سديم دريافتي زياد باشد، بدن آب زيادي را نگه مي دارد و مقدار مايعات جمع شده در بدن بسيار زياد مي شود.
بسياري از دانشمندان بر اين باورند که همين عامل باعث پرفشاري خون مي شود و اين خود عاملي است براي بيماري قلبي و سکته، زيرا اين مقدار زياد مايعات در حين عبور از قلب به اعضاي بدن مي روند و باعث خستگي و درد در اندام ها مي شوند و اين خود عاملي است براي ظاهر شدن بيماري کرونري(انسداد رگ هاي قلب)
در بدن بزرگسالان، مقداري از نمک دريافتي از طريق کليه ها و بوسيله ادرار کردن از بدن خارج مي شود. اما در بدن نوزادان، کليه ها هنوز توانايي کافي براي خارج کردن نمک از بدن را ندارند.
اين را بدانيد که به نوزادان(به خصوص تا 4 ماهگي)، غذاي پُر نمک ندهيد، زيرا در بدنشان جمع مي شود و چون نمي تواند خارج شود، باعث بيماري کليه، کبد، آسيب به مغز مي گردد و در شرايط حاد به مرگ نوزاد مي انجامد. به همين دليل، متخصصان تغذيه سفارش به دادن شير مادر و يا شيرخشک به نوزادان مي کنند.
نمک باعث افزايش يا کاهش وزن مي شود؟
نمک موجب افزايش يا کاهش وزن نمي شود. در واقع نمک هيچ کالري ندارد.
مصرف زياد نمک، به دليل نگه داري بيش از حد آب در بدن، باعث افزايش وزن موقتي مي گردد و برعکس آن، مصرف کم نمک، به خاطر بيرون کردن آب از بدن، مي تواند موجب کاهش وزن موقتي شود.
جالب است بدانيد که اکثر غذاهاي رژيمي، بدون نمک هستند و کاهش وزن ايجاد شده در اين رژيم ها، فقط به خاطر دفع مقدار زيادي آب از بدن مي باشد و اگر بعد از اين رژيم، از غذاهاي داراي نمک استفاده کنيد، به همان وزن قبلي خود مي رسيد!
مقدار زياد نمک در غذا، باعث افزايش کالري و کاهش فيبر غذايي مي شود و اين غذا به طور کلي مشابه غذاهاي حاضري و آماده (FAST FOODS) است.
نمک و تخم مرغ
چه مقدار نمک براي بدن مضر نيست؟
متخصصان مصرف حداقل 6 گرم نمک در روز را توصيه مي کنند. ولي در کودکان اين مقدار بايد خيلي کم شود.
تخمين زده شده که اگر 2-1 گرم نمک در روز مصرف شود، ميزان بيماري هاي قلبي به صفر مي رسد.
سن مقدار نمک توصيه شده
بزرگسالان: 6 گرم در روز
14-11 سال: 6 گرم در روز
10-7 سال: 5 گرم در روز
6-4 سال: 3 گرم در روز
3-1سال: 2 گرم در روز
نوزادان 12-7 ماه: 1 گرم در روز
نوزادان0-6 ماه: کمتر از 1 گرم در روز
دانشمندان در اين زمينه بسيار تحقيق کرده اند و به اين نتيجه ي مهم رسيده اند که غذاهاي خوشمزه داراي مقدار زيادي نمک مي باشند و اين خود عاملي است براي ابتلا به پوکي استخوان، تنگي نفس و سرطان معده.
پيتزا، همبرگر و ساندويچ سوسيس بيشتر از 1 گرم نمک دارند و اين مقدار 3/1 مقدار توصيه شده براي کودکان 6-4 سال است.
بعضي از شيريني ها و کورن فلکس ها(نوعي غذاي صبحانه) بيشتر از يک بسته چيپس يا پفک، نمک دارند.
نکات ضروري براي محدود کردن نمک در بدن
سر سفره غذا از نمکدان استفاده نکنيد.
برچسب هاي مواد غذايي را حتما بخوانيد تا از ميزان نمک موجود در آنها مطلع شويد.
مقدار زيادي سبزيجات و ميوه جات تازه مصرف کنيد. غير از اثرات مفيد مصرف ميوه ها و سبزيجات، پتاسيم موجود در آنها باعث تعادل نمک مي شود.
بهتر است نمک را کم مصرف کنيد، اما اگر مي خواهيد آن را در غذا بريزيد، نمک را در آخرين مرحله پخت، به مقدار خيلي کم اضافه کنيد.
ورزش کنيد.
خداوند نعمت هاي بيشماري براي ما آفريده است، ما نبايد در هيچ موردي (حتي غذا خوردن) اسراف کنيم و زياده از حد مصرف نماييم، چرا که عواقب و اثرات بد آن بعدها مشخص مي شود.