شمشیر دولبه جداسازی

وقتي که چشم به جهان مي‌گشاييم و از همان ابتدا به ما تفکيک جنسيتي را با هشدارهاي گوناگونش گوشزد مي‌کنند، بازي ها را از هم جدا مي‌کنند و دختران را به مانند موش و پسران را مثل شير مي‌دانند اينها در باورهاي ما به بار مي‌نشيند و به آن مرحله اي مي‌رسيم که تفکيک جنسيتي، يکي از مسايلي مي‌شود که دايم بر سرش جنگ و جدل باشد و يکي بگويد بايد بشود و ديگري بگويد نه نشود و زن ايراني مي‌ماند و اين باور که در ذهنش ريشه دوانده است که واقعا چه بايد بکند؟ سرکي مي‌کشد به قوانين نوشته شده برابري حقوق زن و مرد، مي‌نشيند پاي صحبت هايي که براي او از برابري و تساوي مي‌گويند و بعد هم باز وامي ماند از اينکه کدام يک را قبول کند.

استارت را که زد؟

بهترين جايي که مي‌توانست استارت تفکيک جنسيتي را بزند، دانشگاه ها بود. جايي که دختران و پسران با هم مي‌رفتند و مي‌آمدند و در يک کلاس با هم به تبادل نظر مي‌پرداختند. البته بهتر است بگوييم، پيشتر از آن به کتاب هاي درسي برمي گشت. علي احمدي، وزير آموزش و پرورش زمان رياست جمهوري محمود احمدي نژاد، از جداسازي کتاب‌هاي درسي بر اساس جنسيت سخن به ميان آورده بود. اما ظاهراً هيچکس تصور آن را هم نمي‌کرد که اين موضوع تا حد يک طرح جدي مورد بررسي قرار گيرد و در آينده‌اي نه چندان دور، نظام آموزشي را تحت تأثير خود قرار دهد. نکته قابل توجه در اظهارات علي احمدي اين بود که او اعلام کرده بود بايد در طراحي مدارس اندروني و بيروني تعريف شود و حريم مدرسه رعايت شود و همين اظهارات او بعد از اشاره‌اش به ضرورت تأليف جداگانه کتاب‌هاي درسي براي دختران و پسران مخالفت‌هاي زيادي را برانگيخت. و حالا به دانشگاه رسيد؛ جايي که دقيقا بعد از گذراندن تحصيلات دبيرستان و بعد از آن هم تفکيک جنسيتي حالا رو در رو با هم مواجه مي‌شدند. البته اگر کمي دورتر برويم يعني سال هايي که اصلا بحث تفکيک جنسيتي مطرح نبود، اينقدر نگاه متمايزانه نيز بر روابط هر دختر و پسري حاکم نمي‌شد. دانشگاه محل تحصيل بود و هست و محلي که دو جنس مخالف يکديگر را مي‌ديدند و شناخت تفاوت ها از همان جا آغاز مي‌شد. اين مساله تا جايي پيش رفت که معاون وزارت ورزش و جوانان گفت: تفکيک جنسيتي در دانشگاه ها اشتباه است. معاون ساماندهي امور جوانان وزارت ورزش‌وجوانان همچنين اعتقاد دارد که در دانشگاه‌ها مي‌توان از مشاوران براي رفع مشکلات جوانان و همچنين همسريابي و همسرگزيني استفاده کرد.

سهم يک زن

«وقت آن رسيده زنان سهم خود در جامعه را در مفاهيم بندهاي سند چشم انداز توسعه محقق کنند.» اين جمله اي است که شهيندخت مولاوردي، معاون امور زنان و خانواده رياست جمهوري عنوان کرده است. وي مي‌گويد: جهان امروز به اين نتيجه رسيده که جدايي زنان از مردان ناکارآمد، غير اصولي و ناعادلانه است؛ چرا که نقش زنان در توسعه و بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي اين قشر در فرصت‌هاي پيش روي صنعت به عنوان ذي‌نفعان و فعالان عرصه توسعه و پيشرفت غيرقابل اجتناب است.

به دور از فقر و فساد

مولاوردي همچنين اعتقاد دارد بر اساس قانون در اين برنامه ششم توسعه بايد استيفاي حقوق شرعي و قانوني زنان با توجه به نقش سازنده آن‌ها در جامعه به دور از فقر و فساد و تبعيض مورد توجه قرار گيرد. ديگر وقت آن رسيده است که زنان سهم خود در جامعه را در مفاهيم بندهاي سند چشم انداز توسعه محقق کنند. معاون امور زنان و خانواده رياست جمهوري مي‌گويد که اين برنامه قرار بود با ديدگاهي نوآورانه و جامع‌نگر به همه موضوعات پيش روي جامعه ايران نگاه کند و تصور ابتدايي بر اين بود که زنان نيز در اين ميان از سهم خاص خود برخوردار خواهند شد اما پس از آشکار شدن آيتم‌هاي اين برنامه مشخص شد که تصور ابتدايي فعالان عرصه زنان در بدنه دولت اشتباه بوده است.
نقشي که کمرنگ شد

به باور شهيندخت مولاوردي، کم‌کاري زنان و کم‌توجهي نظام نقش سازنده زنان را در سال‌هاي گذشته کمرنگ کرده است و به همين دليل نيز لازم است همه معاونان زنان استانداري‌هاي کشور فعالانه و کارشناسانه نظرات خود را درباره تدوين برنامه ششم توسعه مطرح کنند. مکانيزم‌هاي توسعه‌مند سازي زنان، يکي از 12 نگراني جامعه جهاني به عقيده گزارش سازمان ملل در سال 1995 است و تا زماني که زنان ايراني نه از شرايط مطلوب، بلکه از شرايط عادلانه نسبت به مردان برخوردار شوند، معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري و نهادهاي مشابه به فعاليت خود ادامه خواهند داد.

شعار محدود، مقاومت نامحدود

نظريه «شعار محدود و مقاومت نامحدود» پلان بعدي اين ماجراست که عبدالله بهاري فر به آن اشاره دارد. وي اعتقاد دارد که تفکيک جنسيتي شمشيري دو لبه است. وي دو لبه شمشير را به قشر فرهيخته جامعه و حاکميت تقسيم مي‌کند. و تاکيد دارد که سياست گذاري ها با جامعه هدف مشخص و ديالوگ هاي برنامه ريزي شده پيش مي‌روند. بهاري فر مي‌گويد: در چنين راه هايي بايد خواسته ها را تا حد امکان کوچک انتخاب کنيم و براي رسيدن به اين اهداف تا پاي جان ايستادگي کنيم هرچند کوچک باشند. در گذشته شاهد پافشاري برخي از مسئولان اجرايي در مقابله با اين دست ماجراها بوده ايم که مثمر ثمر نيز واقع شده است.

محکوم به شکست

اما دکتر حسن راغفر نظر ديگري دارد. وي مي‌گويد که اقداماتي همچون تفکيک جنسيتي از پيش محکوم به شکست هستند. راغفر اعتقاد دارد که جوانان نياز به کسب توجه از سوي جامعه دارند. وي به نقش مدرسان دانشگاه ها اشاره مي‌کند و مي‌گويد که آنها با بالابردن عزت نفس جوانان و ايجاد شغل و امنيت اقتصادي بهتر مي‌توانند مشکلات فرهنگي و اخلاقي جامعه را حل کنند. حال بايد ديد که تفکيک جنسيتي چه ارتباطي با فرهنگ جوان ايراني مي‌تواند داشته باشد.

خودآرايي عجيب و غريب

راغفر که خود يکي از اعضاي هيات علمي دانشگاه الزهرا(س) است اعتقاد دارد که به منظور اصلاح فرهنگ و اخلاق جوانان بهتر است نخست معيشت و اشتغال جوانان را تامين کرد. به باور بسياري از جامعه شناسان، اگر جوانان از امنيت شغلي و اقتصادي برخوردار باشند و شرايط مناسب براي ازدواج جوانان فراهم باشد، ديگر نيازي به تامين احتياج هاي روحي خود از طريق خودآرايي به اشکال عجيب و غريب نخواهند داشت. بسياري از روانشناسان نيز تاکيد دارند که بايد با ارتقاي توانايي هاي فردي عزت نفس جوانان را بالا برد و به آنها توجه کرد.و همچنين تفکيک جنسيتي را مي‌توان از نقطه نظر اقتصاددانان بررسي کرد. آنها مي‌گويند که کاستي ها در حوزه معيشت و رفاه مردم، فقدان شغل کافي، رشد فقر و نابرابري باعث بروز بسياري از مشکلات فرهنگي و اخلاقي جامعه مي‌شود. باز هم جامعه شناسان مي‌گويند برخوردهاي انضباطي به اين شکل مي‌تواند به لجاجت جوانان دامن بزند.

جوان را حساس نکنيد

به خوبي مي‌دانيم که دانشگاه از منزه ترين مکان ها در کشور هستند. جوان در خيابان با دنيايي کاملا متفاوت از دانشگاه روبرو مي‌شود. بسياري از جامعه شناسان بر اين باور هستند که تفکيک جنسيتي تنها به حساس شدن افراد نسبت به جنس مخالف خود مي‌انجامد. ريشه هاي مشکلات فرهنگي را بايد در جاي ديگر جستجو کرد. تفکيک جنسيتي خط پاياني براي حل مشکلات اخلاقي جامعه نيست.

جنسيت معنا ندارد

اساتيد دانشگاه باورشان اين است که دانشجويان همه با هم برابر هستند. جنسيت در نگاه شان معنا ندارد. چرا که هميشه افراد داخل کلاس تنها يک دانشجو هستند. زماني که کلاسها به صورت تفکيک شده برگزار مي‌شود، نگاه ابزارگونه به زن بيشتر مي‌شود و اين نگاه به بيرون از دانشگاه نيز کشيده مي‌شود. فضاي رقابتي و تعاملي زماني رشد خواهد کرد که دختر و پسر در کنار يکديگر مي‌نشينند و به بحث و تبادل نظر مي‌پردازند و حال بايد ديد، طرحي که هرازگاهي از زير خروارها خاک معضلات و مشکلات بيرون مي‌آيد، چه سرنوشتي پيدا خواهد کرد.

ابتکار